فکر ميکنيد هفتهي گذشته خواب کافي نداشتهايد؟ آيا ميتوانيد آخرين باري را بهياد آوريد که بدون زنگ ساعت از خواب بيدار شديد و بدون نياز به کافئين احساس شادابي داشتيد؟ آيا ميدانيد چرا ميخوابيم و نياز است چگونه و به چه ميزان بخوابيم؟ اگر جوابتان به هريک از اين سؤالات «نه» است، شما تنها نيستيد. دوسوم بزرگسالان در تمام کشورهاي توسعهيافته نميتوانند هشت ساعت خوابشبانهي توصيهشده را داشته باشند. همچنين اکثر ما نميدانيم چرا مي خوابيم و ماهيت خواب چيست.
شک دارم که از اين واقعيت شگفتزده شده باشيد، اما ممکن است از عواقب آن شگفتزده شويد. بهطور معمول، خوابِ شبانهي کمتر از شش يا هفت ساعت به سيستم ايمني بدن شما آسيب ميزند و خطر ابتلا به سرطان را بيش از دو برابر ميکند. خواب ناکافي يکي از عوامل مهم در سبک زندگي است و تعيين ميکند که آيا شما به بيماري آلزايمر مبتلا خواهيد شد يا خير. در کتاب چرا ميخوابيم به تفصيل توضيح داده شده که خواب ناکافي (حتي کاهش اندک آن فقط به مدتِ يک هفته) سطح قند خون را بهشدت مختل ميکند، تاجاييکه در زمرهي پيشديابتيها طبقهبندي ميشويد. خواب کوتاه احتمال انسداد و تنگ شدن رگهاي قلب را افزايش ميدهد و شما را در معرض بيماريهاي قلبي عروقي، سکته و نارسايي قلبي قرار ميدهد. براساس جملهي خردمندانهي شارلوت برونته که گفته بود «ذهن ناآرام بالش بيقرار ميسازد»، اختلال خواب در افزايش اوضاع نامساعد رواني، ازجمله افسردگي، اضطراب و خودکشي، نقش زيادي دارد.
شايد شما نيز متوجه شدهايد که وقتي خستهايد تمايل بيشتري به غذا خوردن داريد. اين تمايل تصادفي نيست. خوابِ خيلي کم موجب افزايش هورمون گرسنگي و کاهش هورمون سيري ميشود. با وجود اينکه معدهتان پر شده، هنوز هم ميخواهيد بيشتر غذا بخوريد. افزايش وزن در بزرگسالان و کودکاني که دچار کمبود خواب هستند اثبات شده است. بدتر از آن، اگر بخواهيد رژيم بگيريد اما همزمان خواب کافي نداشته باشيد، رژيمتان بيهوده است، زيرا بيشترِ وزني که از دست خواهيد داد متعلق به تودهي عضلاني بدن است، نه چربي.
با درنظرگرفتن مجموع پيامدهاي مربوط به سلامتي، که مطرح شد، پذيرفتن اين رابطهي اثبات شده آسانتر ميشود: هرچه خواب شما کوتاهتر باشد، طول عمرتان هم کوتاهتر خواهد بود. بنابراين، اين گفتهي قديمي که «من وقتي ميخوابم که مرده باشم» مضر است. اگر اين طرز فکر را قبول کنيد، زودتر خواهيد مرد و کيفيت آن زندگي(ـِکوتاهتر) افتضاح خواهد بود. کِش محروميت از خواب فقط ميتواند تا پيش از آنکه پاره شود، کشيده شود. متأسفانه، انسان درحقيقت تنها گونهاي است که عمداً خود را از خواب محروم ميکند، بدون اينکه سود معقولي کسب کند. همهي مؤلفههاي سلامتي و لايههاي ظاهراً بيشمارِ بافتِ اجتماعي، براثرِ غفلت پرهزينهي ما از خواب، در حال از بين رفتن هستند: هم ازنظر انساني و هم ازنظر مالي. تاجاييکه سازمان بهداشت جهاني (WHO) شيوع کمبود خواب در کشورهاي صنعتي را اعلام کرده است. تصادفي نيست که کشورهايي که، طي يک قرن گذشته، زمان خواب در آنها به طرز چشمگيري کاهش يافته است (مانند آمريکا، انگلستان، ژاپن، کرهجنوبي و چندين کشور در اروپاي غربي) بيشترين رشد افزايش را در بيماريهاي جسمي و اختلالات رواني ذکرشده متحمل شدهاند.
بیشترکم تر