بدون ترديد و مبالغه، هگل يکي از بزرگترين فلاسفه اروپايي در دوران‌ معاصر بوده و کتاب «پديدارشناسي روح» نيز نه تنها مهم‌ترين اثر فلسفه وي‌ که از جمله آثار مهم فلسفي دوران اخير است. بنابراين از آنجايي که گفتار «خدايگان و بنده» کليد فهم کتاب مذکور است، لذا نگارنده سعي کرده تا به‌ اجمال پيام اصلي هگل را در اين گفتار به وضوح بنماياند. به نظر مي‌رسد که رابطه ميان خدايگان و بنده نخستين مرحله سير انديشه‌ بشر و مقدمه رسيدن انسان به خودآگاهي و عقل است. به‌طور خلاصه بايد گفت، اگرچه در اين گفتار، وجود ارباب را براي سير تحول انديشه و زندگي اجتماعي بشر لازم مي‌شمارد، اما معتقد است آن که سرانجام از زندگي‌ خويش راضي و خشنود و پيروز واقعي ميدان کارزار است نه ارباب تن‌پرور و کارفرما که بنده کارگر و زحمتکش است.