سرِبي شام زمين گذاشتن بسي رنج آوار است، اما بدتر از آن اين است که آدم نداند کجا بخوابد. گرَنگوار چنين وضعي داشت. نه از نان خبري بود نه از مأوا. براي رفع اين نيازها به هر سو مي شتافت، اما بي نتيجه بود. از ديرباز اين حقيقت را دريافته بود که ژوپيتر انسان را به اکراه آفريده و سرنوشت مرد فرزانه به گونه اي است که اصول و عقايدش راه به جايي نمي برند. اما هرگز اين گونه درتنگنانمانده بود. صداي معده اش را مي شنيد و احساس مي کرد که سرنوشت به ناحق با اصول و عقايدش سر ناسازگاري دارد. قهرمان راستين اين اثر کليساي نتردام پاريس است. اين بنا، که ساخت آن از 1163 تا 1345 به طول انجاميد، از مهم ترين آثار گوتيک در فرانسه است، سبکي که هوگو علاقه خاصي به آن داشت. زماني که هوگو اقدام به نگارش اين اثر کرد شيوه هاي نوين معماري جايگزين شيوه معماري گوتيک مي شد و اين کليساي جامع چنان رو به ويراني بود که برخي مسئولان شهر قصد تخريب کامل آن را داشتند. اما هوگو، که ستايشگر اين بنا بود، با نگارش اين اثر ارزش و اعتبار آن را به مردم خاطرنشان ساخت.