کارمن، نووِلا يا رمان کوتاهي است اثر پروسپر مريمه، نويسنده شهير فرانسوي که نخستين بار در سال 1845 منتشر شد. ژرژ بيزه، آهنگساز فرانسوي عصر رومانتيسم، در سال 1875 اُپراي کارمن را در چهار پرده نوشت. کارمن اما اثري بيش از اين‌هاست.
سرجوخه دون خوزه، سرباز سواره‌نظام ارتش اسپانيا، که در نزديکي شهر سِويل اردو زده‌اند، مأموريت يافته کارمن را بازداشت کند. کارمن دختري کولي و پرشروشور است و سرجوخه، سربازي سخت‌گير و متعصب. کارمن با دلبري‌هايش خوزه را فريفته خود مي‌کند.
اگر منتظريد داستاني عاشقانه با پاياني خوش بخوانيد، کارمن براي شما نوشته نشده است. اما درنهايت، آنچه بر ارزش و ماندگاري اين رمان کوتاه افزوده، نه ماجراي اين عشق آتشين، که شخصيت‌پردازي‌ها، فضاي رومانتيک، نثر ميخکوب‌کننده و روايتي است که پروسپر مريمه با هنرمندي تمام خلق کرده است.
مريمه، همان‌طور که از نامه‌نگاري‌هايش با کُنتس ماريا مانوئلا کرک‌پاتريک مشهود است، شيفتگي خاصي نسبت به زندگي کوليان داشته و مدت‌ها درباره‌شان مطالعه کرده بود. او براي اين مطالعات و براي نوشتن کارمن منابع مختلفي داشت که مشهورترينشان شعري روايي بوده به نام کولي‌ها، اثر الکساندر پوشکين. مريمه بعدتر اين اثر را به زبان فرانسوي ترجمه کرد.
کارمن اثري در چهار بخش است. مريمه يا آلتر-ايگوي او راوي داستان است و آن‌طور که زمان و زبان مريمه برمي‌آيد، راوي طوري ماجرا را نقل مي‌کند که انگار ماجرا در سال 1830 و طي سفرش به اسپانيا براي او رخ داده است. داستان با شعري به زبان لاتين اثر پالادس، شاعر يوناني قرن چهارم، آغاز مي‌شود: زن زرداب است، اما در دو جا خوش است: در بستر و در گور.
