دکتر عبدالحسين زرين کوب، پژوهشگر و مولوي شناس معاصر، در اثر دو جلدي سرّ ني به تشريح و نقد مثنوي معنوي مي پردازد و آن را از جهات متنوعي مورد بررسي قرار مي دهد. اين محقق بزرگ و پير راه تصوف خود اذعان دارد که شخصيت مولانا جلال الدين بلخي از چنان کبريا و شکوهي برخوردار است که در صورت حيات در عصر حاضر، ممکن بود او را در کسوت يک منادي بزرگ نظير مهاتما گاندي مي ديديم. زرين کوب شيفته ي مولاناست و زندگي ادبي خود را وقف شناسايي و شناساندن اين شخصيت بزرگ مي کند. وي در آثار ديگري همچون پله پله تا ملاقات خدا و بحر در کوزه نيز به جنبه هاي ديگري از حيات مولانا جلال الدين مي پردازد و به خوانندگان پيشنهاد مي کند قبل از مطالعه ي سرّ ني، ابتدا اين آثار را به مطالعه بنشينند. و اما سرّ ني؛ با وجود اينکه بزرگان نقد و ادب پارسي اين اثر را تفسير و شرح بر مثنوي مولوي مي دانند، زرين کوب چنين ادعايي مطرح نمي کند و کتاب را تنها مباحثه اي در مثنوي، جهت پي بردن به ظرايف و رمز و راز هاي آن مي پندارد. شرح و تفسير به ترتيب ابيات مثنوي صورت نگرفته و بر حسب مباحثي که مولوي در آن باب شعر سروده تقسيم شده است. نويسنده از شرح بر صرف ابيات مولانا فراتر رفته و از ديدگاه هاي اطرافيان و ياران زمان او که گفت و شنود ها و تبادل انديشه ي آنان احتمالا بر مولانا اثر گذاشته نيز استفاده کرده است و گاها به نقل قول هاي عالمان و صوفيان بعد از مولوي که به نحوي با او آشنا و دنباله روي افکار او بوده اند نيز ارجاعاتي مي دهد.