حس وظيفه آن‌گاه معنا مي‌يابد که حرفه‌اي را که در پيش گرفته‌اي، با عشقي آتشين دوست بداري و چون بر سر دوراهي قرار بگيري، بر اساس نداري وجدانت دست به انتخاب بزني. يک‌سو، زندگي در پناه سکوت تحميلي و سوي ديگر، مرگي همراه با طليعه‌ي فرياد واپسين حقيقت. «نويسنده‌اي که تصميم مي‌گيرد روشن بنويسد، در طلب خواننده است؛ نويسنده‌اي که مبهم مي‌نويسد، بيش‌تر در طلب تفسير است.» کامو راست مي‌گفت. ساراماگو پاسخي درخور داشت: «جنبه‌ي دلپذير کلماتِ ساده اين است که بلد نيستند گول بزنن.» و يافتن کلماتِ ساده دشوارترين کاري است که نويسنده‌اي مي‌تواند برگزيند. کلماتي ساده و ناتوان از فريب. کلماتي که شايد عاقبت‌به‌خير شوند.