تاريخچه ساخت قلمو: احتمالا انسان‌هاي نخستين براي تصوير كردن نقوش به وسيله رنگ از نوك انگشتان خود استفاده مي‌كرده‌اند، همچنان كه گاهي كودكان اين‌چنين مي‌كنند. پس از آن با استفاده از الياف‌هاي گياهي، موي حيواناتي كه شكار مي‌كرده‌اند يا موي سر خود، خاك‌هاي رنگي يا خون حيوان شكار شده را بر سطح ديواره‌ غار يا سطح زمين و سنگ‌ها مي‌ماليدند و با اين كار هدف و منظور خود را مي‌فهماندند.