انتساب نابساماني‌هاي مختلف سياسي، اقتصادي و فرهنگي به عوامل خارجي، مانند امپرياليسم و ديگر دشمنان شناخته شده يا ناشناس، در واقع ارائه تبيين‌هاي ساده، سطحي و عامه‌پسند از پديده‌هاي بسيار پيچيده اجتماعي است. اين فروكاستنعلل و عوامل پيچيده پديده‌هاي مختلف اجتماعي پيوند خورده با پديده‌هاي اجتماعي ديگر و بستر‌هاي تاريخي گوناگون، به يك امر اخلاقي فردي يا جمعي (توطئه) تحويلي ناروا است و امكان درك و تبيين درست تحولات و رويداد‌هاي اجتماعي را از بين مي‌برد. ولي در ايران معاصر چنين رهيافت توطئه محورانه بسيار رايج و شايع بوده است. گفتار‌هايي كه در اين كتاب آمده است دربرگيرنده تصويري گويا از جايگاه محوري مفهوم توطئه و توطئه‌باوري در فرهنگ، سياست و تاريخ معاصر ايران است.