کتابي که پيش روي شما قرار دارد، سيوشش سال پس از درگذشت نويسنده آن به شهرت جهاني دستيافت. از زماني که بشر دستبهقلم شد، کم نبودند نويسندگاني که سالها پس از مرگ شناخته شدند و ارزش آثار ايشان در آينده آشکار شد. معمولاً اين آثار تفاوتهاي اساسي با ديگر آثار همعصر خود داشتند و شايد بتوان گفت از زمانه خود جلوتر بودند. بهعنوانمثال هرمان ملويل در زمان حياتش هرگز طعم شهرت و محبوبيت را نچشيد، حالآنکه امروز کمتر کسي را ميتوان يافت که شاهکار او «موبي ديک» را نخوانده باشد و هر بچه دبيرستاني که اندکي اهل مطالعه باشد، اسماعيل و کاپيتان ايهب را ميشناسد. البته والتر تويس درميان اهالي هنر آمريکا چندان ناشناخته نبوده است. سه تا از شش رمان وي دستمايه ساخت فيلمهاي سينمايي قرارگرفتهاند. کتاب او بانام «رنگ پول» در سال 1986 مورد اقتباس کارگردان شهير آمريکايي «مارتين اسکورسيزي» قرار گرفت و فيلمي با همين نام با بازي پل نيومن و تام کروز بر اساس آن ساخته شد. پل نيومن پس از نامزديهاي متعدد، توانست تنها جايزه اسکارش را براي بازي در نقش اصلي اين فيلم کسب کند. موضوع غمانگيز اينکه والتر تويس دو ماه قبل از اکران اين فيلم درگذشت و نتوانست به تماشاي روايتش از پشت دوربين جادويي اسکورسيزي بنشيند. سريال کوتاهي که نزديک چهل سال بعد از اولين چاپ کتاب «گامبي وزير» در سال 2020 ساخته شد، باعث شد اين اثر دوباره کانون توجهات قرار بگيرد و به چرخه بازار کتاب بازگردد. شايد چيزي که سينماگران را ترغيب ميکند روايتهاي تويس را به فرم سينمايي بازگو کنند، اين باشد که او آنقدر ظريف و زيبا به تصويرسازي ميپردازد که همهچيز درمقابل چشم خواننده جان ميگيرد. تويس بهخوبي از رنگها براي پرداخت و جان دادن به شخصيتهايش استفاده ميکند. قرصهاي سبز نماد جستجوي آرامش توسط روح ناآرام اليزابت است و رنگ آبي که تمام دنياي اطراف خانم ويتلي را احاطه کرده، سمبل اندوه عميق و ناکاميهاي او در زندگي است. در گامبي وزير حتي آفتاب در شهرهاي مختلف يکسان نميتابد و تويس بهخوبي از عناصر طبيعي براي ايجاد فضاهاي رواني مختلف بهره گرفته است. اما وجه تمايز اساسي اين کتاب با کتابهاي ديگر اين است که نويسنده در حين خلق يک درام مملو از رنج و شادي و عواطف گوناگون، شما را به تماشاي يک بازي مينشاند. او تعليق را از جهان واقعي ميگيرد و آن را به روي يک صفحه شطرنج منتقل ميکند و به سربازها و قلعهها جاني دوباره ميبخشد. گاه با يک حرکت پيشبينينشده مهره اسب شما را به هيجان واميدارد و گاه با باز شدن مسير يک فيل، تمام نقشهها را نقش بر آب ميکند؛ اما مهره وزير در اين کتاب از اهميتي ويژه برخوردار است. هرچند در ترجمه اثر سعي کردهام از اسامي مصطلح در زبان فارسي براي مهرهها و قواعد شطرنج استفاده کنم، ذکر يک نکته ضروري به نظر ميرسد. متأسفانه به دليل تفاوتي که در نامگذاري مهرههاي شطرنج بين زبان انگليسي و فارسي وجود دارد، ايهام پنهان در اين مهره اسرارآميز براي خواننده ايراني ممکن است اندکي مبهم باقي بماند. در زبان انگليسي مهره معادل وزير «ملکه» نام دارد. ملکه در حين اينکه بيشترين قدرت و ارزش را در ميان تمام مهرهها داراست، تنها مهره مؤنث در صفحه شطرنج است و استعاره از ظهور يک زن قدرتمند در دنياي مردانه رقابت شطرنج است؛ بنابراين عنوان صحيحتر کتاب نيز، گامبي ملکه (گامبي وزير) –نام گشايشي در شطرنج و هم استعاره از قهرمان زن داستان- است. حال تصميمگيري در مورد چرايي تعيين نام وزير بر روي اين مهره در زبان فارسي، به عهده اهلفن است. بديهي است که بسياري از خوانندگان بعد از تماشاي سريال مذکور علاقهمند به خواندن اين اثر شدهاند. کتاب نگاه عميقتري به مسائل رواني، اجتماعي، اعتياد، شهرت و دنياي شطرنج حرفهاي دارد که در سريال کمتر به آنها پرداخته شده است. طبيعتاً دنياي ذهني شخصيتهاي داستان کمتر در مديوم سينما قابل بازگويي است. همچنين داشتن تفاوتهاي اساسي در وقايع مختلف و روند داستان در مقايسه با سريال، خواندن آن را عاري از لطف نميکند. مهسا صباغي
نويسنده | والتر تويس |
قطع | رقعي |
مترجم | نيكي فرخوي |
نوع جلد | شوميز |
زبان | فارسي |
تعداد صفحات | 478 |
نوبت چاپ | 2 |
ابعاد | 13 * 19.5 * 2.7 |
وزن | 375 |
سال چاپ | 1399 |
هنوز نظري ثبت نشده است