چشم خدايگان؛ تاريخ اجتماعي هوش مصنوعي يکي از اولين آثار برجسته در حوزه بررسي و تاريخ‌نگاري هوش مصنوعي است که نخستين‌بار در سال 2023 منتشر شد. متّئو پاسکويينِلّي استاد فلسفه علم دانشگاه کافوسکاري و نيز از انديشمندان برجسته حوزه مطالعات انتقادي هوش مصنوعي است. او در سال‌هاي اخير کوشيده است حوزه‌هاي پژوهشي متنوعي از جمله اقتصاد سياسي، جامعه‌شناسي کار، علوم ارتباطات و فلسفه? ذهن و زبان را در هم آميزد. کتاب حاضر حاصل مطالعات و سنتز پژوهش‌هايي است که پيش‌تر و در سال‌هاي اخير در چندين مقاله ارائه شده بود. اين کتاب تا کنون دست‌کم به دوازده زبان از جمله چيني و روسي و عربي و ترکي ترجمه شده و اخيراً نيز جايزه يادبود ايزاک و تامارا دويچر را دريافت کرده است. پاسکويينِلّي در اين کتاب دو هدف اصلي را پي مي‌گيرد. نخست، صورت‌بندي تازه‌اي از چيستي هوش مصنوعي ارائه مي‌کند و آن را چنان‌که از عنوان مقدمه کتاب برمي‌آيد، با ماشيني‌سازي تقسيم کار يکسان مي‌بيند. البته تأکيد مي‌کند که اين خوانش ضرورتاً بديع نيست و پيشينه آن را در نظريه فرايند کار هري بريورمن مي‌جويد. دوم، پاسکويينِلّي مي‌کوشد ميان «نظريه خودکارسازي کارمحور» و دو دسته از نظريه‌هاي ديگر خودکارسازي، يعني نظريه‌هاي خودکارسازي ارزش محور و نظريه‌هاي خودکارسازي ديدگاه‌محور، سنتزي ارائه کند.