کتاب «بحر در کوزه : نقد و تفسير قصه‌ها و تمثيلات مثنوي» نوشته‌ي تاريخ‌نگار و منتقد ادبي برجسته‌ي معاصر «عبدالحسين زرين‌کوب» است. اين کتاب بر تمثيلات و داستان‌هاي يکي از گنجينه‌هاي ادبيات ايران، يعني «مثنوي معنوي» دست گذاشته است. زرين‌کوب با اشراف کامل بر اين اثر برجسته‌ي مولانا، داستان‌هاي آورده شده در مثنوي را نقد و تفسير مي‌کند. او اين کتاب را در پانزده فصل نگاشته است. «مثنوي و مولانا در قصه‌ها»، «داستان‌هاي انبيا»، «سيماي خاتم رسولان»، «صحابه و مشايخ در قصه‌ها»، «حکايات امثال»، «تمثيلات در مثنوي»، «سئوال و جواب، و زبان حال»، «قصه‌هاي تمثيلي»، «داستان‌هاي امثال»، «داستان‌هايي از تفسيرها»، «قصه‌هاي نوادر»، «جد و هزل در لطايف»، «لطيفه‌ها و طنزها»، «هزل يا تعليم» و «قصه و نقد حال» عناوين فصل‌هاي اين کتاب هستند. او در مقدمه‌ي کتاب از قصه‌هاي مثنوي اين‌طور مي‌گويد: «در مثنوي، قصه‌هايي هست پيمانه‌ي معني و نقد حال ماست و به هر صورت که در تقرير مي‌آيد، همواره متضمن رمزي است که لب معني و سر باطن آن محسوب است و آشکار است که بدون تعمق در اين رمزها تمام آن چه را در اين قصه‌ها هست در نمي‌توان يافت... .» نام کتاب از بيت بيستم مثنوي معنوي که تبديل به يک ضرب‌المثل در بين مردم شده، گرفته شده است: «گر بريزي بحر را در کوزه‌اي/ چند گنجد قسمت يک روزه‌اي». زرين‌کوب در گردآوري منابع مرجع در حوزه‌ي مولاناشناسي وتصوف صاحب‌نام است. همچنين نوشته‌هاي اين اديب معاصر سهم به‌سزايي در زنده‌ نگاه‌داشتن تاريخ ايران دارند. از آثار او مي‌توان به «دو قرن سکوت»، «تاريخ ايران قبل از اسلام»، «آشنايي با تاريخ ايران»، «با کاروان حله»، «پله پله تا ملاقات خدا» و ... اشاره کرد. انتشارات «علمي» چاپ پانزدهم اين کتاب را در سال ???? روانه‌‌ي بازار کرده است.